Is maatwerk maken zonder oplossing vergeefs?

Als je iemand goed geholpen hebt en een strik kan binden om een afgeronde casus, geeft dat veel voldoening. Maar soms lukt het niet. Hoe ga je ermee om als een casus zo ingewikkeld is dat er geen oplossing lijkt te zijn? Christa en Krisje uit het Doorbraakteam van de gemeente Amsterdam hebben daarmee te maken: ‘Het is belangrijk om in gesprek te blijven met het team. Een Doorbraakplan kan daarbij helpen.’

Niet terug naar Amerika

In een onverwarmde caravan wacht een 72-jarige man uit Amerika op reactie van zijn aanvraag voor een verblijfsvergunning. De binnenkomende cheques, waarmee hij tot op heden zelfvoorzienend is geweest, kunnen in Nederland niet meer worden verzilverd. Daardoor komt er nu geen geld meer binnen. Met het beetje geld dat nog resteert kan hij een poosje in een Stayokay hotel terecht, maar dat geld is nu ook op. ‘De verblijfsvergunning zou een duurzame oplossing zijn. Dan kan hij reguliere zorg krijgen. Al heb je dan nog steeds wachtlijsten waar hij op komt’, vertelt Krisje.

 Omdat zijn thuisland, Amerika, wordt gezien als een zorg-biedend land is er een grote kans dat de aanvraag voor een verblijfsvergunning wordt afgewezen. ‘We wisten al dat het moeilijk zou worden bij de IND, maar met een goede advocaat en een goed plan kun je proberen om op humanitaire gronden het toch voor elkaar te krijgen.’ Daarom besluiten ze de kans toch te wagen en het traject te starten. Zelf wil de man onder geen beding terugkeren naar Amerika. ‘Hij neemt nog liever zijn eigen leven’, vult Christa aan.

Wat kan er wel?

Zijn verblijfsvergunning is echter niet het enige obstakel. Hij heeft ook klachten die op schizofrenie lijken waar hij medicatie voor slikt. Ook drinkt hij veel alcohol. Het is duidelijk dat deze man zorg nodig heeft, zeker op deze leeftijd en in de koude wintermaanden. De beste, meest duurzame oplossing – de verblijfsvergunning – is nog ver weg en gaat misschien wel nooit komen.

“We willen kijken naar wat we nu, wél kunnen doen.”

Toch maken Christa en Krisje zich hard om de situatie van deze man te verbeteren. ‘We willen kijken naar wat we nu, wél kunnen doen.’ Met behulp van een goed team en het doorbraakbudget is het mogelijk maatwerk te leveren en lukt het hen toch vooruitgang te boeken: er is een caravan geregeld waar meneer kan verblijven en er komen iedere week boodschappen bij hem.  

Willekeur

Het team van Krisje en Christa zet zich in voor mensen met vergelijkbare, ingewikkelde casussen. De discussie over maatwerk en willekeur wordt daarom volgens Krisje in hun team regelmatig gevoerd: ‘Dan vragen we ons af: wat maakt deze casus nou zo bijzonder? Er zijn bijvoorbeeld talloze daklozen en ongedocumenteerden, ook met psychische problematiek en verslavingen. Wanneer is het maken van een uitzonderingen voor déze man nou wel of geen willekeur? Het is belangrijk om dat gesprek te blijven voeren met het team. Een Doorbraakplan kan daarbij helpen.’

Kleine stapjes

Het moeten beantwoorden van deze vragen in het licht van een ogenschijnlijk uitzichtloze situatie kan veel spanning opleveren bij de professional die aan zo’n casus werkt. Hoe behoud je dan moed, energie en oplossend vermogen?

“Het hebben van een goed team dat met elkaar communiceert en bestaat uit de juiste specialisaties is belangrijk.”

Krisje: ‘Ik probeer het klein te houden en begin bij de basis’, begint Krisje. ‘Het kan een goede start zijn om te kijken wat je op kleine schaal al kunt betekenen voor iemand. Het hebben van een goed team dat met elkaar communiceert en bestaat uit de juiste specialisaties is mijns inziens ook erg belangrijk. Om snel en goed te kunnen werken, heb je voldoende informatie over de inwoner en zijn situatie nodig. Als in je team dan bijvoorbeeld niet de mankracht of specialisatie is om antwoord te krijgen op die vragen, dan is dat vervelend. Vaak heb ik de neiging om het dan maar zelf te gaan uitzoeken. Maar dan begeef je je al snel op glad ijs, omdat je dan persoonlijk betrokken kan raken. Dat kan weer sneller lijden tot willekeur. Op het moment dat er wél de juiste specialisaties in je team aanwezig zijn, kom je makkelijker tot de inhoud en dus tot een goed onderbouwd plan.

‘Ja, hoe beter je team met elkaar communiceert, hoe makkelijker het is om goed maatwerk te maken’, vult Christa aan. In zo’n grote, ingewikkelde casus helpt het mij ook kleine stapjes te zetten en mijzelf steeds af te vragen: waar ga ik beginnen en hoe maak ik een start? Vervolgens komt er langzaam maar zeker meer informatie bovendrijven waar ik mee verder kan. Het blijft belangrijk jezelf af te vragen wanneer je iemand nou écht geholpen hebt. Ik denk dat het goed is daar scherp op te blijven. Ik heb door deze casus ook geleerd dat je er niet vanuit kunt gaan dat het altijd lukt, maar je wel altijd je best kunt blijven doen. Met die instelling kan ik zeggen dat er zeker successen zijn behaald in deze casus.’

Een goed plan

Het werken aan deze casus leert Krisje en Christa te kijken naar het goede wat je op kleine schaal al voor iemand kunt doen, als je een goed onderbouwd plan hebt.  

Hoe loopt het af voor de man in de caravan? Het blijft afwachten. Maar ook als de ultieme doorbraak niet mogelijk lijkt, is het geen verloren zaak. Met een goed plan, het stellen van de juiste vragen, een team met de juiste mensen die goed communiceert is er nog altijd meer dat je wél kunt doen.